A finais dos anos noventa do pasado século apareceu un libro que levaba por título "Más Platón y menos Prozac". Cando Lou Marinoff púxolle este sorprendente título non se esperaba que se vendesen millóns de exemplares en todo o mundo e traducísese a máis de trinta linguas. Mantívose durante varios anos entre os libros máis vendidos do mundo e nel atoparon consolo persoas que até entón non descubriran o vigor, a importancia e o valor da filosofía para a vida cotiá.
En sociedades deshumanizadas onde os individuos son reducidos a consumidores entarjetados, usuarios anónimos, pacientes numerados ou cidadáns apátridas, cada vez é máis necesario que nos lembren que non somos escravos do mercado, do consumo ao que nos lanza a publicidade, das burocracias desapiadadas dos servizos públicos ou das sucesivas normas ás que nos someten as diferentes administracións locais, autonómicas, nacionais, europeas e mundiais. O libro de Marinoff introducía aire fresco nuns lectores que sentían enfermos e vítimas dunha neurosis global de difícil diagnóstico. O libro reaccionaba ante o que Karen Horney uns anos antes chamara A personalidade neurótica do noso tempo, lembraba aos lectores que a mellor terapia das súas doenzas físicas e anímicas non está nos fármacos, nas drogas ou os consolos artificiais que nos ofrecen sociedades enfermizas.
A contraposición entre Platón, como símbolo da Filosofía, e Prozac, un medicamento que simboliza o remedio rápido e inmediato á tensión e as múltiples neurosis, tiña dimensións que superaban o comercial. Non se trataba só de contrapor a Platón como símbolo do coñecemento e a sabedoría tradicional fronte a un medicamento que simboliza a dependencia cotiá de brebajes, pócimas e fármacos que proporcionan a saúde inmediata. Tratábase de contrapor dúas actitudes diferentes coas que responder os problemas relacionados co sentido e valor da vida.
Platón non era o símbolo dun sisudo saber especulativo e esotérico ao que só acceden uns poucos privilexiados. Tampouco era o símbolo dunha xerga de conceptos incomprensible para os mortais, coma se a tradición iniciada por Platón esixise unha linguaxe especialmente técnica e incomprensible para a vida cotiá dos individuos. Elixiu a Platón e non outros pensadores catalogados como filósofos pola importancia que nel teñen a palabra verdadeira, o diálogo, a verdade e a xustiza. Platón marcou distancias cos sofistas e fixo que a filosofía non fose unha xerga de rufianes que se aproveitan da linguaxe para roubar, enganar e enfrontar aos cidadáns.
O éxito deste libro de Marinoff é só unha mostra de que a Filosofía de tradición socrática segue sendo necesaria. Como en España sempre somos diferentes, o Ministerio de Educación co desenvolvemento da LOE está a conseguir desterrar das aulas calquera resto de saber filosófico con denominación de orixe socrática.
Ademais fíxose de forma elegante e doce porque os profesionais da docencia da filosofía créronse que coa nova materia de Educación para a Cidadanía consolidarían a presenza desta tradición socrática. Con todo, a medida que imos coñecendo os decretos que desenvolven a nova Lei Orgánica de Educación (LOE), imos descubrindo que a presenza da Filosofía será cada vez menor. E isto é só o principio dunha estratexia de acoso e derriba da que parecen espertarse os filósofos que agora empezan a manifestarse e protestar polo que chaman invasión da Cidadanía?.
A redución de horas que se anuncia para Bacharelato (onde se pasa de tres a dous semanais), unida á mínima expresión horaria na que quedou Educación para a cidadanía e ao desembarco de novos licenciados en Dereito, Políticas ou Sociología que poderán impartir as materias que antes impartían os licenciados en Filosofía e Letras, está a xerar unha reacción importante.
Para a gran maioría dos docentes, trátase dunha lexítima reivindicación corporativa e gremial. Até agora mantíñanse á marxe dos debates filosóficos de fondo que impulsaron a LOGSE e a LOE, créndose que coa transversalidade dos valores e a Cidadanía terían asegurada a presenza da Filosofía. Xa se están dando conta de que con estas últimas reformas educativas os estudantes non acoden máis a Platón senón ao Farmatón, ao Optalidón e a todos aqueles substitutos do Prozac que teñen a man.
A ver si nalgún momento estes docentes danse conta de que non se trata dun problema de horas senón un problema de principios aos que estas reformas educativas han dado as costas. Mentres non reaccionemos ao psicologismo, o pragmatismo e o didactismo, de nada servirán as reivindicacións. Unha reacción difícil onde ademais do pan xogámonos a vida. Convén lembrar o texto de Platón cando narra que Sócrates dirixíase aos mozos e convidábaos a buscar con paixón a verdade, a bondade e a beleza. Con estas ideas, Sócrates envelenaba as mentes da mocidade e precisamente esta foi a súa sentenza de morte.
A contraposición entre Platón, como símbolo da Filosofía, e Prozac, un medicamento que simboliza o remedio rápido e inmediato á tensión e as múltiples neurosis, tiña dimensións que superaban o comercial. Non se trataba só de contrapor a Platón como símbolo do coñecemento e a sabedoría tradicional fronte a un medicamento que simboliza a dependencia cotiá de brebajes, pócimas e fármacos que proporcionan a saúde inmediata. Tratábase de contrapor dúas actitudes diferentes coas que responder os problemas relacionados co sentido e valor da vida.
Platón non era o símbolo dun sisudo saber especulativo e esotérico ao que só acceden uns poucos privilexiados. Tampouco era o símbolo dunha xerga de conceptos incomprensible para os mortais, coma se a tradición iniciada por Platón esixise unha linguaxe especialmente técnica e incomprensible para a vida cotiá dos individuos. Elixiu a Platón e non outros pensadores catalogados como filósofos pola importancia que nel teñen a palabra verdadeira, o diálogo, a verdade e a xustiza. Platón marcou distancias cos sofistas e fixo que a filosofía non fose unha xerga de rufianes que se aproveitan da linguaxe para roubar, enganar e enfrontar aos cidadáns.
O éxito deste libro de Marinoff é só unha mostra de que a Filosofía de tradición socrática segue sendo necesaria. Como en España sempre somos diferentes, o Ministerio de Educación co desenvolvemento da LOE está a conseguir desterrar das aulas calquera resto de saber filosófico con denominación de orixe socrática.
Ademais fíxose de forma elegante e doce porque os profesionais da docencia da filosofía créronse que coa nova materia de Educación para a Cidadanía consolidarían a presenza desta tradición socrática. Con todo, a medida que imos coñecendo os decretos que desenvolven a nova Lei Orgánica de Educación (LOE), imos descubrindo que a presenza da Filosofía será cada vez menor. E isto é só o principio dunha estratexia de acoso e derriba da que parecen espertarse os filósofos que agora empezan a manifestarse e protestar polo que chaman invasión da Cidadanía?.
A redución de horas que se anuncia para Bacharelato (onde se pasa de tres a dous semanais), unida á mínima expresión horaria na que quedou Educación para a cidadanía e ao desembarco de novos licenciados en Dereito, Políticas ou Sociología que poderán impartir as materias que antes impartían os licenciados en Filosofía e Letras, está a xerar unha reacción importante.
Para a gran maioría dos docentes, trátase dunha lexítima reivindicación corporativa e gremial. Até agora mantíñanse á marxe dos debates filosóficos de fondo que impulsaron a LOGSE e a LOE, créndose que coa transversalidade dos valores e a Cidadanía terían asegurada a presenza da Filosofía. Xa se están dando conta de que con estas últimas reformas educativas os estudantes non acoden máis a Platón senón ao Farmatón, ao Optalidón e a todos aqueles substitutos do Prozac que teñen a man.
A ver si nalgún momento estes docentes danse conta de que non se trata dun problema de horas senón un problema de principios aos que estas reformas educativas han dado as costas. Mentres non reaccionemos ao psicologismo, o pragmatismo e o didactismo, de nada servirán as reivindicacións. Unha reacción difícil onde ademais do pan xogámonos a vida. Convén lembrar o texto de Platón cando narra que Sócrates dirixíase aos mozos e convidábaos a buscar con paixón a verdade, a bondade e a beleza. Con estas ideas, Sócrates envelenaba as mentes da mocidade e precisamente esta foi a súa sentenza de morte.
Excelente e mesmo gracioso este alegato en favor da filosofía. Moi ben que incluíses a referencia de procedencia. Pero, ollo! o título do artigo é tal como indicas; pero o título do libro de Lou Marinoff é "Más Platón e menos Prozac". Grazas polo artigo. Luís.
ResponderEliminar