Copenhague: ciencia + política = ¿caos?

A ciencia e a política falan diferentes linguaxes en Copenhague.

Cando a ciencia choca coa política, xera monstros. E o proceso iniciado en Kioto e que continúa esta semana en Dinamarca é un proceso político sobre unha evidencia científica, o que de modo natural dá lugar a todo tipo de aberracións. Porque os científicos e os políticos habitan mundos moi afastados, con diferentes estándares de proba e moi distintas linguaxes, protocolos e obxectivos.
A ciencia traballa coa incerteza e a dúbida permanente, porque esa é a súa esencia; o seu obxectivo é saber máis.
A política necesita verdades absolutas e facilmente encapsulables en eslóganes para actuar, e pretende conxurar riscos.
Os científicos son puntillosos, adoran os matices, non teñen en conta as consecuencias dos seus descubrimentos e consideran obrigación profesional cambiar de opinión. Os políticos xeneralizan, adaptan as súas declaracións ao contexto, manexan diñeiro público e pastorean intereses.
O que estamos a ver en Copenhague é un espectáculo político no que os dirixentes dos países máis importantes do mundo tentan invocar un serio risco para o planeta enteiro que está baseado en observacións e predicións científicas. Unha receita para o caos.

Consecuencias para a humanidade

No fondo, a cuestión é simple: si o clima planetario quéntase por culpa das emisións de CO2 producidas pola Humanidade, as consecuencias serán graves, sobre todo para a Humanidade. O aumento de temperaturas terá todo tipo de repercusións, desde os cambios nas zonas de cultivos ao aumento do nivel do mar, desde modificacións na distribución de auga doce até variacións dos patróns de tormentas e furacáns, que suporán graves problemas para moitos países e cambiarán o equilibrio de poder actual.
A única forma de mitigar estes catastróficos problemas futuros é limitar as nosas emisións de CO2 á atmosfera, para o que hai que modificar a base enerxética da economía na que se basea a nosa civilización: o carbón e o petróleo.
O cal haberá que facer de todos os xeitos, dado que sabemos que ambos os recursos non son infinitos.
A cuestión é que semellante cambio da planta enerxética mundial ten custos, e tamén ten gañadores e perdedores.

O negacionismo do quentamento global

Entre os claros perdedores están as empresas e países que hoxe máis gañan coa xeración de enerxía que emite CO2 á atmosfera. O cal explica que exista un numeroso continxente de científicos/políticos ben organizado e financiado que pon en dúbida todos e cada un dos elementos de ciencia nos que se basea o proceso, desde a existencia mesma do quecemento até o seu grao, o seu futuro, a súa orixe nas actividades humanas ou a posibilidade de mitigalo na práctica.
Unha das súas ferramentas de acción política é precisamente acusar a quen defende a realidade do quecemento global antropogénico de formar parte dunha conspiración con fins políticos.
Ademais, prodúcense novos desequilibrios entre países que complican as xa complexas relacións entre as nacións máis e menos desenvolvidas. Os países máis ricos expulsan e expulsaron máis gases de efecto invernadoiro, polo que son máis responsables da situación, ademais de máis capaces de enfrontar as súas consecuencias.
As súas tecnoloxías son, ademais, vitais para o cambio de planta enerxética, e por tanto está nunha posición privilexiada.
Os países en vías de desenvolvemento e ven desproporcionadamente afectados as consecuencias da subida de temperaturas, e en moitos casos esixen poder aumentar os seus hoxe escasas emisións de CO2, debidas sobre todo á ausencia de industria e ao seu reducido nivel de vida.
Engádanse as posturas ecoloxistas, algunhas das cales propugnan un cambio radical de modelo económico e a forma de vida que elimine o carbón e o petróleo da ecuación.
Todo isto fai que a política do cambio climático sexa un complexo balbordo de enfrontamentos políticos múltiples na que se utilizan todo tipo de armas dialécticas, desde o negacionismo máis extremo aos sutís matices que camuflan intereses políticos ou económicos de empresas ou países concretos. No único que coinciden todos é en arroxar sombras de dúbida sobre os datos da ciencia.
Todo o mundo despreza os datos que non lle interesan, e acusa aos seus adversarios de incapacidade para demostrar a Verdade do Cambio Climático Antropogénico.

Non hai verdades absolutas

O certo é que a ciencia climática, como calquera outra ciencia, non pode (non debe) proporcionar verdades absolutas, porque non é así como funciona o método científico.
O único que hai son datos complexos, reconstrucións difíciles de comprender, modelos abstrusos e fortes discusións afastadas do politicamente correcto (un exemplo é o famoso e polémico Climategate).
Non hai certezas, porque a ciencia non traballa con elas. Os políticos van ter que tomar as súas decisións cos imperfectos e cambiantes datos de que dispomos hoxe, avaliando o seu grao d certidumbre (variable) e os peores riscos que indican (catastróficos).
Á fin e ao cabo para iso pagamos aos políticos: para que tomen decisións son datos certos ao 100%.
Porque cando temos verdades absolutas, é fácil tomar decisións. Copenhague é significativo máis porque demostra que o proceso de Kioto segue vivo que polos resultados (seguramente magros) que se poidan obter.