O ministro do Ambiente encabeza a delegación peruana que agarraches nestes días ao Cume de Cambio Climático de Copenhague. Aínda que garda pouco optimismo sobre os resultados do cume danés, o ministro cre que é posible loitar contra o quecemento global sen obstaculizar a xeración de riqueza nas economías emerxentes.
¿Con que expectativas viaxa a Copenhague?
A verdade é que non quixese ir, porque sei que non se vai a adoptar un acordo vinculante. Van haber acordos políticos, pero seguirase negociando até o próximo ano antes de que se logre un acordo post-Kioto, pois aínda non hai consenso entre os países do norte sobre a magnitude das súas reduccións de gases de efecto invernadoiro (GEI). Europa ten unha proposta interesante, pero, máis aló diso, cada un vai polo seu lado, e non vexo posible que se chegue a un acordo unánime.
O Perú, en tanto, está a esperar que se simplemente un fondo para a adaptación e mitigación do cambio climático, pois calculamos que o país necesita US$354 millóns anuais para investir en adaptación e mitigación en todos os sectores económicos. E no concernente á conservación dos bosques, é dicir, a talla evitada ou o denominado programa REDD (Reducing Emmissions from Deforestation and Degradation), onde temos un grandísimo interese, imos ver até onde chegan as discusións.
Ao meu tócame presentar o que o Perú está a facer. A pesar das demoras internacionais e todo o demais, o país está a avanzar. Xa temos un programa de conservación de bosques -Conservando Xuntos- e o noso compromiso é que en 10 anos (ao 2021) reduciremos as nosas emisións en 45%, principalmente a través da reducción da talla de bosques.
¿Non cre vostede entón na utilidade deste tipo de reunións?
Este é o 15º Cume de Cambio Climático, é dicir, reunímonos 15 veces -esta é a miña segunda e, reitero, non me gusta ir- mentres que o consumo de combustibles fósiles aumentou, a emisión de GEI incrementouse e os bosques diminuíronse. Entón, imos reunirnos 15 anos máis para ver como a Terra se deteriora mentres seguimos falando sen decidir nada?
É unha negociación internacional moi complicada, dado que os países con maiores emisións tenderán a ser os menos afectados polo fenómeno…
Non diría que son os menos afectados, senón os que teñen a maior capacidade de adaptarse, porque teñen diñeiro e tecnoloxía. Nós, os países en vías de desenrolo, somos os que temos serios problemas.
Se antes o mundo superou outras crises ambientais como a chuvia ácida ou a perforación da capa de ozono, ¿por que se percibe como tan complicada a solución para o quentamento global?
Coa choiva aceda, por exemplo, quitouse a causa -as fábricas que emitían moitísimo dióxido de xofre- e diminuíuse o efecto. Pero agora, para evitar que a temperatura da Terra suba máis de 2ºC, é necesario que se reduzan as emisións de GEI de maneira drástica. E si isto non se fai, imos ter grandes problemas.
Lograr un acordo internacional vinculante é a única alternativa? Hai quen propoñen que máis útil sería traballar primeiro en plans individuais por país de cambio de matriz ou eficiencia enerxética, que sexan máis efectivos e fáciles de fiscalizar...
Claro, iso é o que estamos a facer nós. Aínda que aínda non está aprobado o mecanismo REDD, o Perú xa lanzou o seu programa de conservación de bosques e estao traballando bilateralmente, co apoio de Alemaña, Xapón e outros países. Pero iso ten que ter un recoñecemento posterior en termos financeiros, que recompense ao país polo esforzo que fai para controlar o cambio climático.
O Perú fixo varias cousas que merecen recoñecemento. A partir de xaneiro do 2010 o diesel só terá 50 partes por millón (ppm) de xofre en Lima e Callao, sacamos o chumbo da gasolina e estamos a fomentar fortemente os investimentos en hidroenerxía, para xerar electricidade sen emitir CO2.
Pero así como existen os "negacionistas" do cambio climático, tamén existen os "negacionistas" da negociación política internacional, que ignoran a complexidade inherente a esta última. Cuán probable é chegar a un acordo dese tipo?
Eu atópome a cada intre con eses. Por exemplo, faise unha reunión no Congreso sobre cambio climático e algúns parlamentarios piden a voz en pescozo que se lle "esixa" aos países desenvolvidos que nos recompensen. Iso soa moi bonito no país si o que se quere é gañar votos, pero así non se fan as cousas. O camiño é máis moderado, hai que facer socios, traballar conxuntamente.
Nese sentido, o problema principal é coas novas economías emerxentes -China, India, Brasil, Rusia-, que se consideran países en vías de desenvolvemento e que, por tanto, teñen dereito a contaminar e están a aumentar fortemente as súas emisións.
China fala, por exemplo, de reducir a intensidade do carbono por unidade de PBI producida, en lugar de comprometerse a unha reducción de emisións propiamente dita. Podería medirse o desempeño dos países emerxentes con este ou outro tipo de indicador alternativo?
Si, podería ser, pero habería que pórse de acordo para que todos sexan medidos coa mesma regra.
Outro asunto relevante é o mecanismo de transferencia de tecnoloxía baixa en carbono. Cuán sinxelo será isto?
A transferencia de tecnoloxía faise a través das empresas -que son donas do 80% da tecnoloxía no mundo- e non cha van a dar gratis. O que temos que facer, por tanto, é fomentar que se invista localmente precisamente con esas tecnoloxías. No Perú xa temos a Toyota e Fonda vendendo carros híbridos, por exemplo. China acaba de lanzar o carro eléctrico e novas tecnoloxías de reforestación que poderían servirnos. Todo iso estase producindo, a enerxía eólica, o combustible de hidróxeno. Pero para poder acceder a esas tecnoloxías, debemos ser un país que se desenvolva aínda máis, é dicir, que xere máis riqueza. Non é o mesmo comprar un carro gasolineiro de tecnoloxía antiga que comprar un de tecnoloxía euro 4 ou euro 5. Iso costa, e por iso necesitamos tamén benestar.
O discurso ambientalista gobernamental ás veces soa moi antiempresa, coma se o cambio climático fose solucionarse a expensas das empresas. En que medida tense que facer un maior esforzo por aliñar ambos os intereses?
Sen dúbida trátase dun esforzo que temos que facer xuntos. Iso é precisamente o que buscamos no Ministerio do Ambiente co programa de ecoeficiencia empresarial. Queremos traballar xuntos, non pelexarnos. Sabemos que no Perú hai empresas que teñen mala tecnoloxía, pero temos que ver xustamente como as levamos a mellorar esa tecnoloxía, e nalgúns casos terá sentido dar certos incentivos para que iso ocorra.
En EEUU algunhas empresas como Nike ou Apple apartáronse ou cuestionado aos seus gremios polas súas políticas ambientais. Canto está a cambiar a mentalidade dos empresarios en materia ambiental?
Aínda hai moitos "empresarios". Pero outros líderes están a advertir que ser ambientalmente amigable resultará a longo prazo comercialmente conveniente para os seus negocios. O usuario que compra os seus produtos será o que finalmente decida.
Pero ese mesmo cidadán é o que, máis aló das noticias sobre o derretimento dos glaciares, "non ve" o cambio climático, pois o aumento do CO2 é invisible aos ollos...
Efectivamente. O quecemento global é algo anónimo, que sucede nun tempo longo e que non é constatable como un terremoto ou un fenómeno do Neno. E tamén hai o que se chama o "síndrome do Titanic". Cando o Titanic chocou contra o iceberg a orquestra seguiu tocando e a xente bailando, porque todos pensaron "non hai forma de que este barco se afunda". E afundíronse.
O asunto é que hai que crear a responsabilidade e a visión de longo prazo. Pero tamén é certo que calquera problema se lle atribúe ao cambio climático. Algúns din, por exemplo, que no 2015 non vai haber auga en Lima. Esta é unha mentira flagrante. Si Lima trata as súas augas servidas e as reintegra ao circuíto de uso de auga en lugar de botalas ao mar, teremos 100% máis auga, punto. Hai moito alarmismo, moita ONG con boa vontade pero que terminan dicindo calquera cousa.
E tamén se descubriron e difundido uns e-mails que parecen indicar que algúns científicos estaban a censurar as opinións disidentes no debate sobre o cambio climático...
Podería ser certo. Pero hai que ter en conta algo. Si un científico escribe un novo libro sobre os efectos do cambio climático, posiblemente sexa un dos tantos que xa o fixo. Pero si escribe un libro dicindo que todo é unha gran mentira ou unha conspiración internacional, probablemente venderá máis. Por iso, é fundamental comprender os intereses de quen participan neste debate.
¿Con que expectativas viaxa a Copenhague?
A verdade é que non quixese ir, porque sei que non se vai a adoptar un acordo vinculante. Van haber acordos políticos, pero seguirase negociando até o próximo ano antes de que se logre un acordo post-Kioto, pois aínda non hai consenso entre os países do norte sobre a magnitude das súas reduccións de gases de efecto invernadoiro (GEI). Europa ten unha proposta interesante, pero, máis aló diso, cada un vai polo seu lado, e non vexo posible que se chegue a un acordo unánime.
O Perú, en tanto, está a esperar que se simplemente un fondo para a adaptación e mitigación do cambio climático, pois calculamos que o país necesita US$354 millóns anuais para investir en adaptación e mitigación en todos os sectores económicos. E no concernente á conservación dos bosques, é dicir, a talla evitada ou o denominado programa REDD (Reducing Emmissions from Deforestation and Degradation), onde temos un grandísimo interese, imos ver até onde chegan as discusións.
Ao meu tócame presentar o que o Perú está a facer. A pesar das demoras internacionais e todo o demais, o país está a avanzar. Xa temos un programa de conservación de bosques -Conservando Xuntos- e o noso compromiso é que en 10 anos (ao 2021) reduciremos as nosas emisións en 45%, principalmente a través da reducción da talla de bosques.
¿Non cre vostede entón na utilidade deste tipo de reunións?
Este é o 15º Cume de Cambio Climático, é dicir, reunímonos 15 veces -esta é a miña segunda e, reitero, non me gusta ir- mentres que o consumo de combustibles fósiles aumentou, a emisión de GEI incrementouse e os bosques diminuíronse. Entón, imos reunirnos 15 anos máis para ver como a Terra se deteriora mentres seguimos falando sen decidir nada?
É unha negociación internacional moi complicada, dado que os países con maiores emisións tenderán a ser os menos afectados polo fenómeno…
Non diría que son os menos afectados, senón os que teñen a maior capacidade de adaptarse, porque teñen diñeiro e tecnoloxía. Nós, os países en vías de desenrolo, somos os que temos serios problemas.
Se antes o mundo superou outras crises ambientais como a chuvia ácida ou a perforación da capa de ozono, ¿por que se percibe como tan complicada a solución para o quentamento global?
Coa choiva aceda, por exemplo, quitouse a causa -as fábricas que emitían moitísimo dióxido de xofre- e diminuíuse o efecto. Pero agora, para evitar que a temperatura da Terra suba máis de 2ºC, é necesario que se reduzan as emisións de GEI de maneira drástica. E si isto non se fai, imos ter grandes problemas.
Lograr un acordo internacional vinculante é a única alternativa? Hai quen propoñen que máis útil sería traballar primeiro en plans individuais por país de cambio de matriz ou eficiencia enerxética, que sexan máis efectivos e fáciles de fiscalizar...
Claro, iso é o que estamos a facer nós. Aínda que aínda non está aprobado o mecanismo REDD, o Perú xa lanzou o seu programa de conservación de bosques e estao traballando bilateralmente, co apoio de Alemaña, Xapón e outros países. Pero iso ten que ter un recoñecemento posterior en termos financeiros, que recompense ao país polo esforzo que fai para controlar o cambio climático.
O Perú fixo varias cousas que merecen recoñecemento. A partir de xaneiro do 2010 o diesel só terá 50 partes por millón (ppm) de xofre en Lima e Callao, sacamos o chumbo da gasolina e estamos a fomentar fortemente os investimentos en hidroenerxía, para xerar electricidade sen emitir CO2.
Pero así como existen os "negacionistas" do cambio climático, tamén existen os "negacionistas" da negociación política internacional, que ignoran a complexidade inherente a esta última. Cuán probable é chegar a un acordo dese tipo?
Eu atópome a cada intre con eses. Por exemplo, faise unha reunión no Congreso sobre cambio climático e algúns parlamentarios piden a voz en pescozo que se lle "esixa" aos países desenvolvidos que nos recompensen. Iso soa moi bonito no país si o que se quere é gañar votos, pero así non se fan as cousas. O camiño é máis moderado, hai que facer socios, traballar conxuntamente.
Nese sentido, o problema principal é coas novas economías emerxentes -China, India, Brasil, Rusia-, que se consideran países en vías de desenvolvemento e que, por tanto, teñen dereito a contaminar e están a aumentar fortemente as súas emisións.
China fala, por exemplo, de reducir a intensidade do carbono por unidade de PBI producida, en lugar de comprometerse a unha reducción de emisións propiamente dita. Podería medirse o desempeño dos países emerxentes con este ou outro tipo de indicador alternativo?
Si, podería ser, pero habería que pórse de acordo para que todos sexan medidos coa mesma regra.
Outro asunto relevante é o mecanismo de transferencia de tecnoloxía baixa en carbono. Cuán sinxelo será isto?
A transferencia de tecnoloxía faise a través das empresas -que son donas do 80% da tecnoloxía no mundo- e non cha van a dar gratis. O que temos que facer, por tanto, é fomentar que se invista localmente precisamente con esas tecnoloxías. No Perú xa temos a Toyota e Fonda vendendo carros híbridos, por exemplo. China acaba de lanzar o carro eléctrico e novas tecnoloxías de reforestación que poderían servirnos. Todo iso estase producindo, a enerxía eólica, o combustible de hidróxeno. Pero para poder acceder a esas tecnoloxías, debemos ser un país que se desenvolva aínda máis, é dicir, que xere máis riqueza. Non é o mesmo comprar un carro gasolineiro de tecnoloxía antiga que comprar un de tecnoloxía euro 4 ou euro 5. Iso costa, e por iso necesitamos tamén benestar.
O discurso ambientalista gobernamental ás veces soa moi antiempresa, coma se o cambio climático fose solucionarse a expensas das empresas. En que medida tense que facer un maior esforzo por aliñar ambos os intereses?
Sen dúbida trátase dun esforzo que temos que facer xuntos. Iso é precisamente o que buscamos no Ministerio do Ambiente co programa de ecoeficiencia empresarial. Queremos traballar xuntos, non pelexarnos. Sabemos que no Perú hai empresas que teñen mala tecnoloxía, pero temos que ver xustamente como as levamos a mellorar esa tecnoloxía, e nalgúns casos terá sentido dar certos incentivos para que iso ocorra.
En EEUU algunhas empresas como Nike ou Apple apartáronse ou cuestionado aos seus gremios polas súas políticas ambientais. Canto está a cambiar a mentalidade dos empresarios en materia ambiental?
Aínda hai moitos "empresarios". Pero outros líderes están a advertir que ser ambientalmente amigable resultará a longo prazo comercialmente conveniente para os seus negocios. O usuario que compra os seus produtos será o que finalmente decida.
Pero ese mesmo cidadán é o que, máis aló das noticias sobre o derretimento dos glaciares, "non ve" o cambio climático, pois o aumento do CO2 é invisible aos ollos...
Efectivamente. O quecemento global é algo anónimo, que sucede nun tempo longo e que non é constatable como un terremoto ou un fenómeno do Neno. E tamén hai o que se chama o "síndrome do Titanic". Cando o Titanic chocou contra o iceberg a orquestra seguiu tocando e a xente bailando, porque todos pensaron "non hai forma de que este barco se afunda". E afundíronse.
O asunto é que hai que crear a responsabilidade e a visión de longo prazo. Pero tamén é certo que calquera problema se lle atribúe ao cambio climático. Algúns din, por exemplo, que no 2015 non vai haber auga en Lima. Esta é unha mentira flagrante. Si Lima trata as súas augas servidas e as reintegra ao circuíto de uso de auga en lugar de botalas ao mar, teremos 100% máis auga, punto. Hai moito alarmismo, moita ONG con boa vontade pero que terminan dicindo calquera cousa.
E tamén se descubriron e difundido uns e-mails que parecen indicar que algúns científicos estaban a censurar as opinións disidentes no debate sobre o cambio climático...
Podería ser certo. Pero hai que ter en conta algo. Si un científico escribe un novo libro sobre os efectos do cambio climático, posiblemente sexa un dos tantos que xa o fixo. Pero si escribe un libro dicindo que todo é unha gran mentira ou unha conspiración internacional, probablemente venderá máis. Por iso, é fundamental comprender os intereses de quen participan neste debate.
No hay comentarios:
Publicar un comentario